Ukrayna’nın Geleceği İstanbul’dan Geçiyor!
Hakan Fidan’ın 1 hafta önce Antalya Diplomasi Forumunda attığı diplomatik tohumlar, Ukrayna Başkanı Volodymyr Zelenskiy ve Recep Tayyip Erdoğan’ın İstanbul’daki görüşmesinde ilk filizlerini göstermiştir.
Bu seferki ziyaretiyle Zelenskiy, ilk bakışta çok anlam ifade etmese de, yakından bakıldığında manidar noktalara değindiğini görmek mümkündür.
Zelenskiy özellikle iki hareketiyle Türkiye-Ukrayna ilişkilerinin durumunu özetlemiştir. Birincisi Kırım Tatarı olan savaş esirlerinin geri iadesi konusunda Türkiye’den yardım isteği. İkincisi ise Türkiye’nin Ukrayna için inşa ettiği Ada tipi korvetinin Hetman Ivan Vyhovsky isimlendirilmesi.
Aklınızdaki soruyu tahmin edebiliyorum. Kırım Tatarı olan Türk soydaşlarımızı esaretten kurtarmak elbette ki Türkiye’nin bir hedefidir. Fakat bir geminin isimlendirilmesi, Türkiye-Ukrayna ilişkileri konusunda bize ne söyleyebilir ki? Gelin sizi bir geçmişe götüreyim, kimdir bu Hetman Ivan Vyhovsky bakalım…
1648 senesinde günümüz batı Ukrayna topraklarını kapsayan bir alanda Bohdan Khmelnytsky Kazak Hetmanlığı adı altında, dönemin Lehistan devletine karşı bir ayaklanma başlatır. İlerleyen yıllarda Kazak Hetmanlığı Rusya’nın himayesine girmemek için Lehistan devletiyle anlaşma noktasına gelir ve devletin bir ortağı olarak Lehistan bünyesine girmeyi kabullenir.
Gelelim Ivan Vyhovsky’e. Vyhovsky Lehistan ile anlaşma sırasında Kazak Hetmanlığı’nın başına geçer ve Rusya tarafından saldırıya uğrar. Rusların ordusu Konotop şehrini 70 gün kuşattıktan sonra Kırım Hanı 4. Mehmed Giray Vyhovsky’nin yardım çağrılarını kabul eder ve bizzat ordunun başında sefere çıkarak Rusları bozguna uğratıp, Konotop şehrinin kuşatmasını kaldırır. Bu savaşla Ruslar, kısa bir süreliğine de olsa Ukrayna coğrafyasından atılmış, Kazak Hetmanlığı bağımsız olarak varlığını sürdürebilmiştir.
Hani derler ya tarih tekerrürden ibarettir… Ukrayna-Rusya savaşının başladığı 24 Şubat 2022’de Rusya’nın ilk ele geçirdiği ve Ukrayna’ya girdiği yer yine Konotop şehriydi. Fakat bu sefer şehir, 1 günün sonunda Rusya’ya teslim edilmiştir. Eminim ki şehrin sakinleri 4. Mehmed Giray’ı mumla aramıştır…
Bu yüzden Türkiye’nin yapmış olduğu geminin Hetman Ivan Vyhovsky olarak adlandırılması, Zelenskiy’nin dersine çalıştığını ve niyetlerini açıkça belli ediyor.
Anlaşılan o ki Zelenskiy, Hetman Ivan Vyhovsky’nin Kırım Tatarlarına olan vatan borcunu unutmamış. Yüzyıllar sonra, bir Ukrayna devleti yine bir Türk devletinden yardım istiyor. Türkiye’nin Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne olan desteği ve duruşu 400 yıl önce nasılsa, hala öyle duruyor.
İstanbul’daki görüşme sırasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin olası bir müzakere durumda Ukrayna ve Rusya arasındaki barış sürecine ev sahipliği yapma isteğini belirtti. Putin’in bu olaylar karşısında atacağı adımlar, kamuoyunun odağında olacağına eminim.
Zelenskiy’nin Türk savunma sanayi ile iletişime geçme sebebi de, Türkiye’nin Ukrayna’ya Hetman Ivan Vyhovsky gemisini teslim ettiği zaman yanında bir Mehmed Giray verip vermediği olabilir!