Gebelik ve Nefes Darlığı Açmazı: Bi-Nefes Akciğer Sağlığı
Merhaba bugün siz değerli okuyucularımıza hamilelikte nefes darlığının sebeplerini ve bu sorunu gidermek için yapılması gereken egzersiz programları hakkında sizlere bilgiler sunacağım.
Hamilelikte nefes darlığı özellikle rahmin büyümesi sonrasında diyaframın yukarı itilmesi Karın içi organlarının basıncının artması nedeniyle akciğer kapasitesinde bir sıkışma meydana gelmekte.
Bu akciğer hacminin küçülmesi sonrasında da gebelerimizde nefes darlığı yaşanmaktadır. Özellikle bu durum, yatmakla, yatar pozisyona geçmekle, daha sık olmakta. Çünkü karın içi basıncı yatar pozisyonda diyafram üzerine daha yüksek basınç biriktirdiğinden hastalarımız, daha doğrusu gebelerimiz, özellikle daha dik pozisyonda yatmayı tercih etmektedirler.
Bu durumda özellikle çoğul gebeliklerde daha sık karşılaştırmaktadır. Tabii ki yan yatar pozisyonda da özellikle her iki bacak arasına bir yastık alınması koltuk altına bir Yastık alıp daha dik pozisyona getirilmesi ile de gebelerimizde nefes darlığının daha az görülmesi sağlanabilmektedir. Elbette kadın doğum hekimlerinin de yani takipli gebe polikliniği yapan uzman arkadaşlarımızın da gebelerimizin takibi, olası bir karın içi sağlık durumunu da araştırmaya yardımcı olacaktır.
Elbette diğer patolojik sorunlardan dolayı da nefes darlığı yaşanabilir. Bunların en önemlisi, gebelikte görülen damar tıkanıklıkları. Özellikle bacak damarlarında meydana gelebilecek olan akciğere pıhtı atmaları sonucunda da hastalarımızda nefes darlığı meydana gelebilir. Buna sıklıkla yan ağrısı eşlik eder. Bu acil bir durumdur mutlaka acil müdahalesi gereken hem annenin hem bebeğin hayatına kast edebilecek son derece ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu pulmaner embolilerin yani akciğer damarlarına pıhtı atmasının görülme sıklığı 1000 doğumda 2 olarak bildirilmektedir. Gebe olmayanlara göre bu emboli riski, gebelerde 4 ila 50 kat daha fazladır. Özellikle gelişmiş ülkelerde bebeğe bağlı Pulmonor emboli, annelerde görülebilecek istenmeyen olayların önde gelen nedenlerinden bir tanesidir. Bir diğer daha az görülen etken ise Tabii hormonal dengesizlik. Gebelikte kadın vücut hormonlarında östrojen ve progesterondaki artış pulmoner damarlarda darlığa sebep olmakta ve buna bağlı da pulmoner tansiyon meydana gelmektedir. Bu da nefes darlığına neden olacak nefes darlığına katkı sağlayabilecek, bir başka gebeliğe bağlı hastalık olarak karşımıza çıkabilmektedir. Bunların ölçümlerinin zamanında ve doğru yapılması yani basit bir karın içi basıncındaki artmaya bağlı diyaframın itilmesi sonucunda oluşabilecek bir nefes darlığıyla yukarıda bahsettiğim nefes darlığının ayrımı için mutlaka uzman doktorlarımıza başvurulması şarttır.
Yukarıda da ifade ettiğim gibi çoğul gebeliklerde nefes darlığının oluşması, tabii ki daha fazladır. Bunun giderilmesine veya önlenmesine yönelik olarak eğer yukarıda saydığım hastalıklar haricinde nefes darlığı varsa, mutlaka günlük egzersiz programlarının yapılması gerekir. Genellikle yatar pozisyonda vücut üst kısmının daha yüksekte durması karın basıncını azaltabileceğinden dolayı oldukça önemlidir. Yani pozisyon değişikliği ile nefes darlığı azalabilir. Tabii ki uyurken de bedeni desteklemek gerekir. Özellikle sırta, belle, bacak ve karnınıza konulan yastıklarla yatmayı denemek bu organlardaki baskıyı azaltmaktadır.
Prof. Dr. Çağatay Tezel
22.12.2023