Merkezi İstanbul'da bulunan Fahri Trafik Müfettişleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Avukat Sami GÜLEÇYÜZ telefonda...
Türkiye genelinde Fahri müfettiş olmak için İl Emniyet Müdürlüklerine başvuru yapanların sayısının arttığını, megakent İstanbul'da da istekli sayısının çok olduğunu ancak yaklaşık 1,5 yıldır İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tarafınfan yeni görevlendirme onayı verilmediğini anlatıyor. İçişleri Bakanlığı’nı bu konuda daha hızlı davranmaya davet ediyor.
Bir fahri müfettişi bulunca merak ettiğimiz soruları yanıtlaması istemiyle kendisine tek tek soruyoruz.
- Örneğin kaldırıma park eden araçların hemen her gün fotoğrafı yayımlanıyor. Plakalar belli. Onlara ceza yazılıyor mu?
- Bizim ceza bildirimi yapmamız için olayı bizzat görmemiz lazım. Kural ihlalin yapıldığı yerin açık adresi, ihllal tarihi, saati, araç rengi ve markası, plakasını Emniyet’e bildirmemiz lazım. Fotoğrafla şikâyet yapamayız.
- Siz hangi trafik ihlalleri için tespit tutanağı yazıyorsunuz?
- Çıplak gözle tespiti yapılabilen hatalı sollama, kırmızı ışıkta geçme, kaldırıma park, seyir halindeyken cep telefonuyla görüşme yapma, yolda hatalı şerit değiştirme dâhil bütün trafik ihlalleri için bildirim yapabiliriz.
- Cezayı siz mi yazıyorsunuz?
- Hayır, biz kural ihlali tespit tutanağını elektronik ortamda Emniyet Genel Müdürlüğüne iletiyoruz. Görevli polis, tutanakta yer alan araca ait bilgiler uyumlu ise tutanağı trafik cezasına dönüştürüyor...
- Size güveniyorlar mı?
- Fahri müfettişlerin sadece en az 2 yıllık yüksek okul mezunu olması ve 40 yaş olgunluğuna eşirmiş olmasıyla yetinilmiyor, aynı zamanda en az 10 yıllık sürücü belgesi sahibi olması ve son 5 yıl içinde herhangi bir asli kusurlu trafik kazasına da karışmamış olması gerekiyor. Bu da yetmiyor, ayrıca müfettiş olmak için başvuran kişiyle ilgili olarak sosyal ilişkileri ve psikolojik sorunları olup olmadığı dahi araştırma konusu oluyor...O yüzden tamamen güveniyorlar.
- Araç sürücüsü ceza makbuzuna itiraz ederse?
- Cezayı öder, sonra sullh ceza mahkemesine itiraz için gidebilir. Ancak, trafik kanunu uyarınca müfettişin kural ihlallini fotoğraf ya da video görüntüsü ile tespit yükümlülüğü yoktur. Sürücünün ispat yükümlülüğü vardır.
- Mahkemede araç sahibiyle aranızda tartışma çıkıyor mu?
- Birbirimizi görmüyoruz. Hâkim ifadeleri ayrı ayrı alıyor.
-Görevini kötüye kullanan müfettiş olursa, ne yapılıyor ?
Türkiye genelinde görev yapan 34 bini aşkın müfettişlerin bir çoğu kendi işinde son derece başarılı olmuş, toplumda sevilen, sayılan ve tanınmış işadamı, akademisyen, gazeteci,hukukçu, asker,polis, mülki idareciler gibi meslekler arasından seçilmektedir. Ama maalesef, bu kadar sıkı şartlar altında verilen bu görevde dahi zaman zaman bu kurallara uymayan kişiler az da olsa çıkabiliyor. Dernek olarak her zaman için görevini kötüye kullanan müfettişlere el çektirilmesini ve onun yerine sırada görev bekleyen kişilerin görevlendirilmesini savunuyoruz. Görevini kötüye kullandığı tespit edilen ve Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere aykırı olarak işlem yapan müfettişler, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek 6’ncı maddesi hükmü uyarınca (2) iki aydan (6) altı aya kadar hafif hapis cezası ile cezalandırılırlar. Ayrıca, bunların yargılanmaları tabi oldukları esaslara göre yapılır
-Müfettişlerin keyfi ceza yazdığına dair iddialar var ?
- Fahri trafik müfettişleri kamuoyunda hep yanlış anlaşılıyor ve tartışma konusu oluyor. Vatandaşlarımız müfettişleri, 'sanki tüm amacı ceza yazmak olan sadist kişiler gibi algılayıp' yanlış tanıyorlar. Oysa ki, bizlerin amacı ceza yazmak değil," caydırıcı" olmaktır. Sürücülerin her an için, kaldırımda bekleyen bir yayanın, arkadan gelen bir diğer sürücünün veya otobüsün içindeki bir yolcunun Fahri Trafik Müfettişi olabileceğini düşünerek hata yapmamasını sağlamaktır asıl amacımız..
- İstanbul’da ve Türkiye genelinde kaç fahri müfettiş görev yapıyor ?
- İstanbul’da 4500, ülke genelinde 34 bin.
- Müfettiş trafik polisi gibi araç durdurup, ehliyet sorabilir mi ?
- Müfettişler, yer ve zamanla sınırlı olmayıp, ülkenin her yerinde görevli sayılırlar. Görevlerini yürütürken, adil ve tarafsız olmak zorundadırlar. Araç durduramaz, sürücülerle muhatap olamaz, belge veya evrak kontrolü yapamazlar. Polis gibi araç durdurup,ehliyet soramaz.Onlar kural ihlali yapan aracın sadece plakasını tespit eder, tutanak tanzim eder, Emniyete iletir ve tutanağın cezaya dönüştürülmesini ister.
-Neden fahri müfettişlere ihtiyaç duyuluyor ?
Emniyet teşkilatında trafik denetleme birimlerinde görevli polis sayısı yetersiz olduğundan dolayı trafikte kural ihlali yapan sürücülere her an gözetlendiğini ve denetlendiğini hissettirmek için polisin bulunmadığı yerlerde trafik polisine yardımcı olmak amacıyla fahri müfettişlerin denetim görevi yapmasına ihtiyaç duyuluyor. Nasıl ki Cumhuriyet, cumhurun yani halkın kendi kendini yönetme rejimi ise Fahri Trafik Müfettişliği uygulaması da halkın kendi kendini denetleme müessesesidir. Kendini yöneten halk, kendini niye denetlemesin..?
- Fahri müfettiş olmak isteyenler nereye başvuru yapmalıdırlar ?
- İl Emniyet Müdürlüklerinin trafik denetleme şubesi fahri trafik müfettişleri bürosuna bizzat giderek istenilen belgleler ile birlikte başvuru yapabilirler.
- Bu görevden dolayı bir kazancınız oluyor mu?
- Hiçbir kazancımız olmuyor. Adı üstünde, “fahri” görev bu.
- Fahri Trafik Müfettişleri hakkında bilgilendirme için size çok teşekkür ederim.
- Rica ederim.Türkiye genelinde fahri trafik müfettişi olmak için aylardır bekleyen müfettiş adaylarının görevlendirme beklentisini hem ilgili makamlara hem de kamuoyuna duyurulmasına vesile olduğunuz için ben de size teşekkür ederim.