VİETNAM VE DOĞUNUN İNCİSİ HO CHİ MİNH (SAYGON)
GüneydoğuAsya’da Çinhindi Yarımadası’nın doğusunda yer alan, binlerce yıllık bir kültüre ve rüya gibi manzaralara sahip, Çin Denizi ile dağlar arasındaki Vietnam, dünyada sosyalist sistemle yönetilen az sayıdaki ülkeden biri.
Siyasi iklimi nedeniyle dış dünyaya uzun bir süre kapalı kalan ülkede muhteşem bakir sahiller, zengin kültürel ve tarihi birikim, kolonyal şehir mimarisi, nefis sokak yemekleriyle egzotik hayaller çağrıştıran, tüm duyulara hitap eden bir ülke.
Vietnam, son dönemde müthiş bir turist akını yaşıyor. Dünyanın önde gelen turizm yayınları Vietnam’ı turistler için cennet bir destinasyon olarak ifade ediyor. Asya’nın en güvenli ülkeleri arasında yer alan ve siyasi istikrarını koruyan Vietnam’da suç oranları düşük.
DOĞUNUN İNCİSİ - HO CHİ MİNH (SAYGON)
Vietnamlılar ülkelerini, geleneksel taşıma yöntemlerine ve ana besin maddelerine bir çağrışım yaparak iki ucunda iki pirinç sepeti aslı bir bambu dalı diye tasvir ederler. Yine mitolojilerinde önemli bir yeri olan ejderhaya da benzetirler.
Vietnam’ın güneyinde yer alan, 1975’e kadar ülkenin başkenti olan Ho Chi Minh City, ismini bağımsız Vietnam’ın kurulmasını sağlayan efsanevi lider Ho Chi Minh’den almış. Şehrin ilk ismi ise içinden geçen Saigon (Saygon) Nehri’nden almıştı. Çinhindi döneminde Fransızlar ‘Perle D’Orient’ yani ‘Doğu’nun İncisi’ adını takmışlar bu eski başkente.
Vietnam’ın en kalabalık ve canlı şehri olan Ho Chi Minh, aynı zamanda ekonomik ve politik merkezi. Kozmopolit bir şehirde olabilecek her şeyi bulabileceğiniz Ho Chi Minh, dünya çapında bir turizm şehri olmasının yanında sömürge döneminin izleriyle geleneksel Vietnam kültürünün harmanlandığı bir atmosfere sahip. Şehri keşfetmenin en güzel yolu da şehrin hareketli sokaklarını bir “scooter” ile gezmek.
Şehirde görülmesi gereken önemli yerler var: Eski Başkanlık Sarayı, Savaş Müzesi, Yanan bir rahibin anısına dikilen Tich Quand Duc Anıtı, 10 Bin Buddha Tapınağı, Thien Hau Tapınağı,Çin Mahallesi, Notre Dame Katedrali ve Gustave Eiffel’in imzasını taşıyan Eski Postane Binası.
AYDINLATAN HO AMCA
Doğu’nun İncisi’ Saygon’a bu günkü adını veren Vietnam bağımsızlık hareketinin önderi Ho Chi Minh(1890 – 1969 ).
2. Dünya savaşı sırasında halkını Fransızlar'a ve Japonlar'a karşı örgütlediği dönemde gizliliğini korumak için sürekli isim değiştiriyormuş. En son olarak da “Aydınlatan” anlamına gelen “Ho Chi Minh” adını almış.
KURTULUŞ MÜCADELESİ VE CU CHİ TÜNELLERİ
Vietnam ve ABD arasında yapılan Vietnam Savaşı sırasında Vietnamlıların Amerikalılara karşı kurtuluş mücadelesinde dönüm noktası olan, 250 km uzunluğundaki Cu Chi Tünelleri, savaşın en imkansız ve zorlu şartlarında geliştirilen başarılı yöntemleri görebileceğiniz bir durak.
Ho Chi Minh’in 35 km. Kuzeybatısındaki Vietnamlıların 1950 lerde kazmaya başladıkları ve Vietkong’ların büyüttüğü tüneller, birçok katlı yeraltı şehirleri oluşturmuş. Amerikalılar bu tünelleri çökertebilmek için bir çok operasyon yapmış, ormanları kazımış, köyleri boşaltmış, araziyi benzin ve napalmlerle yakmış ama bir türlü sonuca ulaşamışlar.
Cu Chi Tünellerini gezerken Vietnam Savaşı'nın nasıl kazanıldığını Vietnam halkının vatanlarını korumak için gösterdikleri mücadeleye şahit olacaksınız.
Tam bir mühendislik harikası olarak tarif edebileceğimiz savaşta kullanılan Cu Chi yeraltı tünellerinin içlerine onlarca mutfak, yatakhane ve hastane yapılmıştır. Burada yaklaşık 30 metre uzunluğunda bir tünel de turistlere açık.
MEKONG DELTASI DÜNYANIN 3.EN BÜYÜK DOĞAL BÖLGESİ
Yüzlerce kilometrelik el değmemiş sahilleri, yeşilin farklı tonlarını görebileceğiniz balta girmemiş ormanları, hoş manzaralı doğal güzellikleri,
ülkeyi benzersiz bir hazine yapıyor.
Mekong Nehri, Asya bölgesine hayat veren en önemli su kaynaklarından biridir. 4.000 kilometre uzunluğa sahip nehir; Çin, Myanmar, Laos, Tayland, Kamboçya ve Vietnam’dan geçmektedir. Geçtiği ülkelerin kültürlerini önemli ölçüde etkileyen ve su kaynağını oluşturan nehir Vietnam’dan Güney Çin denizine dökülmeden kollara ayrılarak Mekong Deltasını oluşturuyor. Güneydoğu Vietnam’ın büyük bir bölümüne hayat veren Mekong Deltası Vietnam’da gezilip görülmesi gereken yerlerden biridir.
HO CHİ MİNH (SAYGON) VİETNAM’DA SAVAŞ KALINTILARI MÜZESİ
Savaş Kalıntıları Müzesinde kimyasal silahların (Dioksin-portakal gazı) etkilerine maruz kalmış insanların özellikle çocukların yıllar geçse de insan bedeni üzerindeki korkunç etkilerine şahit oluyoruz. ABD’nin masum sivillerin üzerine attığı napalm bombası gibi daha birçok kimyasal silahın kullanıldığı savaşta askerden daha çok sivil hayatını kaybetmiş. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan en kanlı ve en büyük savaş olarak tarihe geçen Savaşın iç yüzünü tüm gerçekliğiyle akıllara kazıyan çarpıcı bir müze. İçeride “Vietnam Savaşı sırasında 3 milyon Vietnamlı hayatını kaybetti ve 2 milyonu sivildi. 2 milyon kişi yaralandı ve 300 bin kişi de kayıp” yazısı göze çarpıyor. Bu savaşın bilançosu çok ağır oluyor. ABD de 58 bin askerini kaybederken 1700’e yakın askeri de kayboluyor ve 3 yüz bin yaralı askerden bazıları ülkelerine döndükten sonra intihar ediyor.
Bilindiği üzere Dünyanın en çok bebek ölümü ve en kalabalık özürlü nüfusuna sahip ülkesi olma unvanı da Vietnam'a ait.
Müzenin bir bölümünde sözü geçen gazlardan özürlü olan çocukların yaptığı resimlere bakarken çoğumuz gözyaşlarımızın akmasına engel olamadık.
ÜÇ DİNİ İNANCI BÜNYESİNDE BARINDIRAN CAO DAİ TAPINAĞI
Saygon’un 100 km kuzeybatısında , Kamboçya sınırına yakın konumundan dolayı tur rezervasyonu ile ziyaret edilebilinen Batı ve Doğu dinlerini karışımından oluşmuş özgün bir din olan Kaodaizm dinine ait Cao Dai Tapınağı, Long Than köyünde bulunuyor.
Buda, Konfüçyüs, Lao Tseu, Hz.İsa, Hz.Muhammed ,Victor Hugo, Descartes, Pasteur, Shakespeare ve Lenin gibi tanınmış edebiyatçı, bilim adamı ve politikacının anıldığı din, bilinen tüm dinlerden kendine göre en iyileri alan bir düşünce yapısı üzerinde kurulmuştur.
Cao Dai dini, Hristiyanlik, Budizm ve Konfüçyüs inanışlarının bir karışımıdır.
Dış görünüşüyle Katolik kilisesi ve Budist rahipliğinin hiyerarşik yapısını, Konfüçyanizm'in ahlakını, Taoizm'in kainat tasavvurunu yansıtır. Evrensellik iddiasındaki bu yeni dinin mesihci özelliği, dünyanın çeşitli bölgelerinde görülen yeni akımlarla paralellik gösterir.
Üç dini birleştiren ejderha ile sarılmış sütunlar, yedi başlı kobralarla süslü Tapınakta Neo-Gotik, Barok ve Oryantal mimari bir stil görüyoruz.Tapınağın girişi kuleleri ile Hristiyanlığı, ortasındaki kubbesi ile Müslümanlığı, en arkada Pagodalara benzer mimarisi ile Budizmi yansıtıyor.
Vietnam'ın en önemli bu tapınak kompleksinin girişteki duvarda “Allah” “insanlık”,”aşk”,”adalet” ve “doğruluk “ yer alıyor. Yazıların altında Victor Hugo,Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucusu Sun Yat Sen ve Vietnam'ın ilk şairi Nguyen Bing Khiem'in resimleri yer alıyor.
Cao Dai inanışı 1926 da yapılan bir törenle resmen din olarak kabul edilmiştir. Cao Dai’in yüksek yer anlamına gelen adı tanrıyı ifade etmektedir. Reenkarnasyon da inanan Kao Dai tarikatının ABD 'de ibadet yerleri açılmış.
VİETNAM MUTFAĞI
Vietnam, zengin ve sağlıklı mutfağı ile Asya bölgesinde oldukça popülerdir. Her köşe başında bir lezzet durağı bulabileceğiniz Saygon’un sokak yemekleri ise Asya’da adeta bir marka olmuştur.
Vietnam’da Banh mi adı verilen baget ekmeğine yapılan lezzetli sandviçler ise Türk damak tadına oldukça uygundur.
Gitttiğimiz lokantaların Mönülerine şöyle bir göz atalım:
*Yengeçli sigara böreği
*Kızartılmış karides ve Noodle
*Tamarine soslu yağda kızartılmış ördek
*Körili tavuk
*Sarımsaklı sebze sotesi
*Sebzeli kızartılmış pirinç
*Peynirle pişirilmiş istiridye
*Kızarmış tatlı mısır
*Blum (çiçek özlü) soslu tavada kızartılmış balık
*Propaganda pirinç salatası
*Noodle fıstık ve sebzeli
*Fish cake
*Tarçın elması ve şeker kamışlı dondurma
VİETNAM VE SAYGON’UN ANIMSATTIKLARI
*Vietnam dünyanın en büyük kahve üreticilerinden biri. Buzlu, yoğurtlu, Hindistan cevizi sütlü, hatta çırpılmış yumurta beyazlı kahveleri dahi var.
*Yabancı dil olarak yaşlı nesil Fansızca, orta yaş Rusça, gençler ise İngilizce biliyor.
*Vietnam’ın resmî adı "Cong hoa xa hoi chu nghia viet nam"
*1954 yılında Kuzey ve Güney Vietnam olarak ikiye bölünmüştür.Vietnam Savaşı(1957-1975) nın ardından Kuzey Vietnam;Amerika ile birlikte savaşan Güney Vietnam’ı yendi ve 1976 yılında vietnam tek çatı altında toplandı.
*Dünyada kişi başına düşen motosiklet sayısı en yüksek olan ülke
*Dünyanın en büyük Robusta türü çiğ çekirdek kahve üreticisi.
*Motosiklet dumanından zehirlenmemek için çoğu insan maskeyle dolaşıyor. 8 milyonun üzerinde. şehirde yaklaşık 200bin tane araba + taksi + otobüs ve yaklaşık 2,5 milyon tane*motosiklet mevcut.
*Vietnam’da kahvaltıda tropikal Ejder (Dragon) meyvesi ikram ediliyor.
*Vietnam Sendromu, Vietnamdan döndükten sonra askerlerde görülen psikolojik rahatsızlık. Özellikle de ağaçlık ve karanlık bir ortamda gazilerin etrafındaki herkesi düşman olarak görmesine yolaçan ve körfez savaşı başta olmak üzere abd nin girdiği diğer savaşlardan dönen askerlerin de sıklıkla yaşadığı ruhi çöküntü.
*ilginç âdetler:evlenmek için önceden randevu alınan astrologlara gidiliyor, çiftin doğum tarihi, isimleri vs veriliyor. astrolog onların yıldız haritalarını inceliyor, açılarına bakıyor ve evlenmeleri için bir gün belirliyor.
*13. yüzyılda ülkesine yapılan saldırılara karşı kahramanca savaşan Doan Thuong için domuz kurban edip,uğur getirmesi için domuzun kanına paralarına sürüyor.
*Rambo filmlerine konu olan ülke.
*Vietnamlılar kadınlara verdiği önemi göstermek için Hanoi şehrinde “Vietnam Kadınları Müzesi” kurmuşlar.
*Louis Pasteur kuduz aşısını, Albert Calmette tüberküloz aşısını, Alexandre Yersin ise cüzzam basilini buldukları için bazı sokaklara insanlığa faydalı bu kişilerin isimleri verilmiş.