8 MART KADINLAR GÜNÜNDE
KADIN HAKLARININ ZİRVE YAPTIĞI İSVEÇ VE KUZEYİN VENEDİK'İ BAŞKENT STOKHOLM
Seyahat terapidir
Uçağımız Stokholm-Arlanda Havalimanı'na doğru alçalmaya başlarken camdan dışarı doğru baktığımda birbirinden kara parçasıyla ayrılmış göletler ve ağaçlar görülüyordu.Arlanda Hava Limanında Nobel Ödülünün kurucusu Alfred Nobel'den başlayarak bu Şehire katkıları olmuş aşina simalar Şöhretler Panosunda yer alıyor.
13.yüzyıldan beri İskandinavya kültür ve ekonomi merkezi İsveç'in Başkenti Stokholm Havalimanından Şehir Merkezine Arlanda Express Treni ile 20 dakikada vardık.
GURUR DUYULACAK MÜZELER KENTİ STOKHOLM
Stokholm; yapıları, parkları, tarihî merkezleri, yeşil alanları ve eğitim merkezleriyle oldukça ileri bir Avrupa şehridir.
Stokholm dünya tasarımının güç merkezi.Bu şehir aynı zamanda İskandinavya'nın en sıcakkanlı sakinleri ile Nobel Ödülü adayları arasında yer alıyor.Kentin Eski Şehirin Orta Çağdan kalma taşlarla döşenmiş daracık sokaklarında dolaşırken adeta büyüleniyor insan. Bünyesinde 100'den fazla müze ve benzeri sanatsal yer olduğu için aynı zamanda "Müzeler Kenti" olarak da biliniyor. Şehir oldukça yeşil pek çok noktada parklar var, Stokholm, suyun ve yeşilin iç içe geçtiği keyifli bir şehir.
KUZEYİN VENEDİK
Stokholm; yeşilliklerle kaplı 14 adanın birbirine 57 köprüyle bağlanmasından meydana gelmiş bir Metropol.Şehrin adalara ve kanallara yayılmış olması, ona "Kuzeyin Venedik'i "sıfatını kazandırmış.
Minik adalar ve birbirine açılan kanallardan oluşan Stokholm "Kuzeyin Venedik"i olarak adlandırılıyor.
Bu minik adacıklardan en meşhuru kuşkusuz tarihi şehir merkezinin yer aldığı Gamla Stan.
STOKHOLM’UN KALBİ GAMLA STAN
Gamla Stan, Stokholm'un kalbi ve en turistik bölgesi olarak kabul ediliyor. 13. yüzyılda şehrin ilk kurulduğu bu yer;17. yüzyılın sonlarında çıkan yangınla önemli bir tahribat geçirse de sonradan aslına uygun olarak restore edilmiş. Minik bir adadan oluşan Gamla Stan; Kraliyet Sarayı ,Storkyrkan Katedrali, Nobel Müzesi, Posta Müzesi gibi bünyesindeki bazı müzeler, dar ve renkli sokaklar ile Turistlerin ilgisini çeken bir Bölge.
Stockholm’ün Sultanahmet’i olan daracık sokakları, Jazz barları ve Antikacıları ile tanınan Gamla Stan (Eski Şehir) deniz kıyısında olmasına rağmen denizden bir hayli içeride bulunuyor.
Stokholm şehrinin merkezinde bulunan bu tarihi Ada; Avrupa şehirlerinin çoğunda bulunan "Old Town" (Eski Şehir) merkezi anlamına geliyor.Gamla Stan, butik mağazaların, hediyelik eşya dükkanlarının ve cafelerin olduğu kent meydanı ve güzel dar sokaklardan oluşuyor.
STORTORGET MEYDANI
Storkyrkan Katedralini geçtikten sonra karşımızda Stortorget Meydanı geliyor,
Küçük, kare meydan Gamla Stan'ın kalbi adeta. Etrafında kafe ve restoranları ile meydan ünlü Nobel Müzesine de ev sahipliği yapıyor. Bugün Nobel Müzesi olarak bilinen yapı ilk kurulduğunda Borsa Binasıymış. 1900'lerin başlarında Akademiye geçtikten sonra amaç değiştirerek zamanla bugünkü halini almış. Ortaçağ tarzı renkli küçük evlerin bulunduğu bu meydanının adı İsveç dilinde Büyük Meydan anlamına geliyor ama Gamla Stan'ın en küçük meydanı.
Ortaçağ'da insanların alışveriş yaptığı ve bir araya geldiği bu meydan vakti zamanında yaklaşık yüz kişinin idamına sahne olmuş; idam edilen kişilerin kafaları üç gün boyunca meydanda kalmış, çevre sokaklar bile kana bulanmış. Ortaçağdan kalan diğer bir gelenek de meydanda Noel panayırı kurulmasıdır.
SKANSEN MÜZESİ
Skansen, dünyanın ilk açık hava müzesi olarak biliniyor. Skansen'in kuruluş amacı, İsveç'in farklı bölgelerinde bulunan geleneksel yaşamı ve folklorik özellikleri bir arada sunmakmış. 1891 yılında 300.000 m2lik alanda kurulan müzede
hayvanat bahçesi ve akvaryum da bulunuyor.
Açık Hava Müzede yerel kıyafetlerle dolaşan köylüler, cam ve ahşap oymacılığı yapan ustalar, fırıncılar geleneksel kıyafetleriyle gösteriler sunuyor.Hemen yanı başınızdan fırlayan sincaplar ve tavus kuşlarını görebiliyorsunuz.
Bu arada kabak, lahana ve daha pek çok sebze-meyve de yetiştiriliyor. İsveç kırsal hayatını o kadar güzel yansıtan 1470 lerin Tek Katlı Evleri ile bir açık hava müzesinde Maymun, Kurt, Ayı ,Sincap, Kertenkele ve Yılanları da görebiliyorsunuz.
İSVEÇ KRALİYET SARAYI
Stokholm Sarayı İsveç hükümdarının resmi ikametgâhı ve ana kraliyet sarayıdır.Gamla Stan'da yer alan Saray, İsveç parlamentosunun yanındadır. Barok Mimarî tarzda 1754 yılında yapılan bu saray dışardan bakınca pek sade gözüküyor ama içeri girince muhteşem bir Saray ile karşılaşıyorsunuz.
TİYATRO KRALI III.GUSTAV
İsveç Stokholm Sarayının deniz kıyısında heykeli olan “Tiyatro Kralı” olarak bilinen III. Gustav, güzel sanatlara düşkündü ve 1782’de Stockholm’de ilk operayı, İsveç Akademi’yi ve İsveç Kraliyet Müzik Akademi’yi kurdu. Hükümdarlığı üst sınıflar arasında pek sevilmeyen Kral; operada düzenlenen bir maskeli baloda suikasta kurban gitti..
STORKYRKAN KATEDRALİ
Storkyrkan Katedrali 13.yüzyılda inşa edilmiş ama 1700'lü yıllarda yenilenmiş. Kilise katedral ünvanını 1942 yılında almış. Kralın düğün töreni 1976 yılında burada yapılmış. İçerinin oldukça etkileyici olduğunu söylemem lazım. Özellikle ileride sol tarafta ejderhanın üzerinde bulunan Aziz Yuhanna heykeli muhteşem. 1489 yılında yapılan heykel gerçekten göz alıcı. Olduğu gibi gümüşten yapılmış olan altar da en az heykel kadar göz alıcı. Orta bölümde kraliyet taçlarının bulunduğu bölüm sadece kral veya kraliçe bir törene katıldığında kullanılıyormuş.
VASA MÜZESİ
Djurgården Adası'nda bulunan
Vasa Müzesi'nde 17. yüzyıldan kalma devasa savaş gemisi ve teçhizatları sergileniyor.
Vasa isimli İsveç İmparatorluğunun Kalyonu ;1628 tarihindeki ilk yolculuğunda limandan ayrıldıktan hemen sonra su alarak batmıştır. Gemideki en değerli olarak değerlendirilen bronz toplar kurtarıldığı için unutulan geminin batığı 1950’li yıllarda yeniden keşfedilmiştir.
Stokholm limanının giriş ağzında yoğun deniz trafiğinin olduğu bölgedeki batık 1961 tarihinde neredeyse hiç yıpranmamış olarak kurtarılmış ve su yüzeyine çıkartılmıştır.
Önce geçici bir müzeye konan gemi daha sonra Stokholm’deki gemiyle aynı adla anılan Vasa Müzesine aktarılmıştır. Geminin yeniden su yüzeyine çıkartılmasıyla beraber binlerce dönemsel eşyanın yanı sıra 15 denizciye ait ceset de bulunmuştur. Bulunan eşyalar arasında elbiseler, silahlar, toplar, mutfak takımları, yiyecek-içecekler sayılabilir. Çok iyi korunmuş olan gemi tarihçilere dönemin denizciliğinin yanı sıra günlük hayata dair çok önemli bilgiler vermektedir.
NORDİSKA MÜZESİ
Djurgården Adası'nda bulunan
Vasa Müzesi'nin hemen yanındaki Nordiska Müzesi; toplumun her türlü katmanıyla ilgili etnografik ve tarihi malzeme barındırıyor. Aynı zamanda dünyanın en önemli halk bilimi müzesidir.
Müze cenneti olarak da adlandırabileceğimiz bu kentte Nordiska Müzesi'nin yanı sıra
Nobel Müzesi -Modern Müze-Viking müzesi- Tarih Müzesi ve Fotoğraf Müzesi de vardır.
NOBEL ÖDÜLLERİ BELEDİYE SARAYI MAVİ SALONUNDA VERİLİYOR
Nobel ödülleri Belediye Sarayının mavi salonda veriliyor.Aslında salon mavi değil, mavi tuğla kullanacaklarmış ama vazgeçmişler fakat salonun adı mavi kalmış. Binanın yapımında 8 milyon kırmızı tuğla kullanılmış.
Belediye Sarayının kulesi, özellikle de kuleden şehrin manzarası görülmeye değer. 106 metrelik kuleye, daracık merdivenden çıkılıyor. Stokholm'un ortasında, şehri bu yükseklikten seyretmek çok güzel.
Kraliyet kulesinin en üstünde İsveç krallığının simgesi olan "Üç Taç" yer alıyor.
KRALİYET TİYATROSU ve STRİNDBERG
7 tiyatroyu aynı çatı altında toplamış olan Kraliyet Dramatik Tiyatrosunun Binası 1788 kurulmuş.1908 yılından beri Ulusal Tiyatro olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.
Tiyatronun girişinde İsveçli oyun yazarı ve romancı Strindberg'in büstü bulunmaktadır.
Strindberg;toplumsal eleştiriler içeren ve bir yandan da kadın-erkek çatışmasını konu edinen oyunlar yazmıştır.Matmazel Julie, Ölüm Dansı, Rüya Oyunu, Hayalet Sonatı gibi oyunları günümüzde de dünya sahnelerinde sıklıkla oynanır.
İSVEÇ MUTFAĞI
Dünyanın değişik mutfaklarından örnekler görebiliyorsunuz ve bunların arasında Türk mutfağı da var. Bizim döner kebapımızı çok sayıda köşede görmek mümkün. Esasen Kebap kültürü de Türkler sayesinde İsveç’e taşınmış durumda.
-Köttbullar( İkea köftesi. yanında reçel ve sosla servis edilir)
-Falafel (Nohutun ezilip daha sonra bahartalarla karıştırılarak köfte haline getirilmesiyle yapılan bir tür Arap yemeğidir.
-Somon -Hering(Ringa Balığı) Sabah kahvaltılarında bile deniz ürünleri yeniliyor.
-"Pytt i Panna"Et parçalarının patates ve soğan eşliğinde tavada kızartılıp üzerine yağda pişmiş yumurta eklenmesi ile yapılan yemek
-"Smörgas" Sandviç.
-Kahvenin yanında çok tercih edilen 'Kanelbullar' yani tarçınlı Kurabiye.
İSVEÇ VE STOKHOLM'ÜN ANIMSATIKLARI
-Ülkede içki devlet tekelinde ve sadece System Bolaget denilen yerlerden yüksek vergiler ödenerek alınabiliyor.
-Herkes bisiklete biniyor ;bisiklet trafiği yaşanıyor zaman zaman
-Açık hava Çocuk Müzesi Junibacken
-"Kuzeyin Venedik'i"olarak adlandırılan, ortasında tatlı göl suyu ve tuzlu deniz suyunun buluştuğu takımadaların ortasında kurulmuş,
-Devletin verdiği para desteği ve bebek bakımı için ebeveynler arasında bölüşülebilen yaklaşık 480 gün izin veriliyor ve devlet 420 gününün ücretini ödüyor.
-İsveç’te çocuk dövmek yasak ve bu hususta özel bir kanun var.
-Oldukça temiz olan suyu çeşmeden rahatlıkla içebilirsiniz tüm ülkede sular çeşmeden içiliyor.
-Dünyada kadın olmak için en iyi 20 ülke arasında seçilen İsveç; kadınlara hamileliğinin ilk 18 haftasına kadar resmi olarak kürtaj hakkı sunuyor ve kürtaj için herhangi bir zorunlu neden istemiyor.
-Gulf Stream körfez akıntısı sayesinde ülke diğer kuzey ülkelerine göre daha yaşanır bir iklime sahip.
-İsveç kadın ve erkekler arasındaki eşitliği desteklemek için özellikle sanat alanında kadınlara yönelik teşviklerde bulunuyor. İsveç Sanat Konseyi’nin kadınlara yönelik eğitim programları sunuyor
-Dünyanın en kuzeyinde bulunan başkentlerin üçüncüsü.
-Kristof Kolomb'tan 500 yıl önce Amerika’yı fethettiği söylenen denizler hakimi Vikingler;İsveç’te 8. ve 11. Yüzyıllar arası yaşanmıştır.
-İntihar oranı yüksek.
--Londradaki Soho’yu andıran alternatif ve Vintage (Eski model) stile ürünlerin satıldığı Sofo Bölgesi.
-İsveçten ağırlıklı olarak cam eşyalar alabilirsiniz çünkü cam eşyalar konusunda dünyanın sayılı ülkelerinden bir tanesi İsveç mesela Postakoda diye çok büyük bir markaları var,
- Ağaç reçinesinin fosilleşmesi sonucu oluşan değerli taş Amber çok revaçta.
-İsveç'in sembolü Tahta at.
- Stokholm Pride Eşcinsel festivali. onbinlerce insan katılıyor. Eşcinsel polis guruplarından Eşcinsel ebeveynileri ile gurur duyan çocuklara kadar geniş bir kitleye hitap ediyor
-Saray’ın Muhafız Alayında güzel hanım muhafızlar bulunuyor.
-Nüfus artış hızının düşük olması sebebiyle, İsveç hükümeti çocuk yapma teşvik primi.
-Gamla Stan’da “Hortlak Yürüyüşü” turunda Turist Rehberi, grubu tarihi şehrin Arnavut Kaldırım taşlı sokaklarında gezdirirken hayalet,korku ve dehşet hikayeleri anlatıyor.
-Toplumun her bir üyesine önem verilen bu ülkede, köpekler de toplu taşıma araçlarına binebiliyor.
-Stokholm sendromu, rehinenin kendisini rehin alan kişiye duygusal olarak bağlanması.
